saraybosna notları - çevapi ve burek

İlk gezi yazımı 2010 Mayıs ayında eşimle birlikte ziyaret ettiğimiz Saraybona'ya ayırıyorum. Aslında bu gezide iki şehir daha gezdik, Mostar ve Dubrovnik. Her birinde farklı yiyecekler tattık. Mimari doku herbirinde farklıydı. Onları da diğer yazılara saklıyorum.

Bol fotoğraflı,kısa kısa notlarla Saraybosna:

Saraybosna  inanılmaz Türk dostu bir şehir. Esnaf Türk olduğunuzu öğrenince çok mutlu oluyor. Her an karşınıza Türkçe bir tabela çıkabiliyor ya da alışveriş yaptığınız dükkan sahibi Türkçe konuşabiliyor. Türkçe konuşamasa bile Türkiye'de mutlaka birer akrabaları var ve onların yaşantısından bahsediyor.

TROLEYBÜSLER SEFERDE

Halihazırda seferde olan TROLEYBÜS!

Şehir içinde toplu taşıma otobüslerle ve troleybüslerle sağlanıyor. Bizim otelimiz şehir merkezine yürüme mesafesindeydi. Ayrıca kardeşimin çok sevgili arkadaşı Bosnalı Alma gezimiz boyunca bize mihmandarlık yaptı ve arabasıyla şehri epey turladık. 




Savaş nedeniyle olsa gerek sokaklarda pek gence rastlamadık. Hatta genç çifte hiç rastlamadık ya da Türkiye'nin genç nüfusu o kadar kalabalık ki oralar bize çok yaşlı geldi.

BAŞÇARŞI = BASCARSIJA

 

BAŞÇARŞI'da Türk çayı bulunduran ve satan bir dükkan

Şehrin merkezi Başçarşı bölgesi. İnsan orada gezerken kendini Beyazıt ve Laleli'de geizyor gibi hissediyor. Bize oldukça tanıdık gelen dükkanlar var. 

Her yerde karşımıza çıkan "Türk Çayı Bulunur" yazılarına kanarak bir dükkana oturup içelim dedik. 

 Tabi ki bizim çaylarla hiç alakası yok. Sanıldığının aksine Bosnalı kardeşlerimiz bizler gibi çay içmiyorlar hatta hiç çay içmiyorlar, öyle bir kültürleri yok. 

Ateşe koydukları sıcak suyun içine hızlıca toz çayı atıp, iki dakika sonra da  servis ettiler. Gurbette olduğumuzdan içtik tabi kuzu kuzu.

BAŞÇARŞI'da bakırcı dükkanı

Çarşı boyunca sıra sıra antikacılar, bakırcılar, hediyelik eşyacılar var. En çok ilgimi çekenlerse bakır zarfların içindeki porselen fincan takımları. Tepsisi ve cezvesi ile birlikte satılıyorlar. Bizdeki Antep işi bakırlara göre çok hafif hatta basit işçiliklerle yapılmışlar. 

Hediyelik eşya piyasası zaten uzun zamandır Çinlilerin elinde. Aynı objelerin üzerindeki şehir ismi değişiyor sadece.

VIJECNICA (Milli Kütüphane)

VIJECNICA - Milli Kütüphane

Saraybosna'da her yerde savaştan bir iz mutlaka var. Binalar büyük oranda restore edilmiş olsalar da hala tamir edilemeyenler var. Saraybosna'nın simge binası olan kütüphane de bunlardan biri. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde 1896'da yapılmış olan bina 2. Dünya Savaşı sonuna kadar hükümet konağı olarak hizmet veriyor. Ardından milli kütüphaneye dönüştürülüyor ta ki savaşa kadar. 1992-1995 yılları arasında süren savaş sırasında en ciddi hasarı alan binadaki kitapların %90'ı yokoluyor. 

Binanın restorasyonu hala sürüyor. Örtünün altından görebildiğimiz kadarıyla cephesinde dev delikler var ve hala onarılamamış.

SARAYBOSNA'DA NE YEDİK NE İÇTİK?

Kuruyemişçi vitrini

Ne bulduysak yedik diyemeyeceğim. Bosna mutfağı eminim ki çok zengin bir mutfaktır. En azından Türkiye'deki Boşnakların hamur işleri konusundaki hünerlerini ve becerilerini hepimiz biliyoruz. Ancak Saraybosna'da durum tam olarak öyle değil. Yani yeme-içme sektöründe yerel tatlar pek yok. 

 Biz kendi çabalarımızla ara sokaklardaki esnaf lokantasının birine daldık. Sulu yemek olarak bizdeki et haşlamaya benzer bir yemek geldi. Oldukça yağlıydı. Tekrar esnaf lokantasında yememeye karar verdik. 

Aklımızda kalan iki lezzet, gerçi dükkanlarda satılan başka da bir ürün yok zaten, BUREK ve ÇEVAPİ.

Efendim BUREK, söylenişinin tanıdık geldiği üzere bizdeki börek. Ama hazır yufkayla tepside yaptığımız börekten değil. Boşnak böreği dediğimiz, kol böreğine benzeyen elde açılmış tel tel olan yufkaların arasına peynir, patates ya da ıspanak konarak hazırlanmış olan börek.  Adım başı BUREK EVİ var ve Saraybosnalılar mütemadiyen börek yiyorlar. Bizdeki döner büfelere benzer dekordaki burekçilerde dev tepsilerde burekler sergileniyor, müşteriye de kilo işi satılıyor. Test ettik denedik, daha doğrusu Alma yerel kaynak olarak bizi en şahane burekçiye götürdü. Az kalsın tepsisiyle İstanbul'a getirecektik.

ÇEVAPİ ise aslında bizdeki İnegöl köfteye benzer bir köfte ama sunumu çok farklı. Yuvarlak pide ekmeğine benzer bir somunun içine dizilmiş çevapiler (köfteler) bir miktar küp doğranmış soğan ve tulum peyniri ile lor arasında kalmış bir peynir (kajmak) eşliğinde servis yapılıyor.  Etsever olduğumuz için bayıldık tabi ki. Ama Bosna'da baharat hiç kullanılmıyor. 

Her memlekette yaptığım market gezmesini burda da yaptım. Bizdeki pastırmanın baharatsızı olan "kurutulmuş et" lerden buldum. Sık tüketilen bir ürünmüş. Ama pastırma gibi özel bir isim geliştirmemişler, kuru et diyorlar. Peynir çeşidi çok az. Evrensel peynirler dışında özel peynirleri yok. Bizdeki çeşitliliğe alışınca boş geldi gözüme raflar.

Geziden seçtiğim diğer fotoğraflarla yazımı noktalıyorum. Anlatacak daha çok şey var ama yazı da uzadıkça uzuyor. Diğer yazılarda görüşmek üzere.

Bizdeki bedestenin karşılığı BEZİSTAN

Her yeriyle çok temiz bir cami: GAZİ HÜSREV PAŞA

BAŞÇARŞI'DA bir sokak

RAHAT LOKUM, TAHAN, BOMBON